Amerykańska rządowa Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia Pracy (OSHA) w sądzie zawarła w 2023 roku ugodę z firmą Didion Milling Inc za wybuch pyłu kukurydzy, do jakiego doszło w 2017 roku. Była to jedna z dwóch ugód. Firma musi łącznie zapłacić ponad 12 mln dolarów kar i odszkodowań – w większości dla rodzin 5 ofiar śmiertelnych. Dwoje managerów prawdopodobnie będzie musiało również odbyć karę pozbawienia wolności za swoje przewinienia, w tym fałszowanie dokumentacji (zostali już uznani za winnych i skazani, oczekują na ogłoszenie wymiaru wyroku). Zakład w wyniku wybuchu został prawie całkowicie zniszczony. W tym artykule na podstawie zarzutów skierowanych przez OSHA omawiamy, jak z naszą pomocą możesz uniknąć podobnych zdarzeń i ich tragicznych skutków w swoim zakładzie przemysłowym.
Jak wykazało śledztwo OSHA na dwa dni przed wybuchem na terenie zakładu doszło do pożaru, którego zarzewie mieściło się w suszarni fluidyzacyjnej. Co więcej, OSHA już w 2011 roku wskazywała na szereg nieprawidłowości w zakładzie firmy Didion Milling Inc. Te same nieprawidłowości pojawiają się także w raporcie wydanym po wybuchu, co może świadczyć, że firma nie podjęła wtedy żadnych działań naprawczych.
Komentarz eksperta dot. wybuchu pyłu kukurydzy
Jak podkreśla Bartosz Wolff, prezes GRUPY WOLFF, większość urządzeń stosowanych w przetwórstwie zbóż jest zagrożona wybuchem – tak samo jest z pyłem kukurydzy, który jest wybuchowy. Co więcej, większość zbóż, tak samo jak duża część pyłów organicznych jest klasyfikowana do klasy wybuchowości St1, która w niefortunnym polskim tłumaczeniu brzmi „pył słabo wybuchowy”. Pamiętaj, że w takiej sytuacji to jest tylko kwestia tego, czy eksplozja będzie trwać jedno, czy dwa mrugnięcia okiem – jeśli do niej dojdzie, skutki jej mogą być równie tragiczne jak w przypadku zakładu Didion Milling.
Co ma wpływ na skutki wybuchu pyłu kukurydzy?
Agencja OSHA wskazała w swoim śledztwie na 19 wykroczeń, które miały wpływ na skutki wybuchu pyłu kukurydzy. Podzieliła je na dwie kategorie:
- rozmyślne – co oznacza, że pracodawca świadomie nie spełnił wymogu prawnego lub pozostawał obojętny w stosunku do bezpieczeństwa pracowników,
- poważne – są to zagrożenie w miejscu pracy, o których pracodawca nie wiedział, ale które ich obecność może doprowadzić do wypadku z prawdopodobnym skutkiem śmiertelnym lub poważnych obrażeń fizycznych.
Co istotne, większość z 19 wykroczeń zostało przez OSHA zaklasyfikowanych jako rozmyślne, czego efektem są nie tylko milionowe grzywny i odszkodowania, ale zakończone wyrokiem skazującym sprawy karne przeciwko osobom zarządzającym.
W wyniku wybuchu we wnętrzu urządzenia (w tym przypadku w młynie szczelinowym) doszło do rozległych wybuchów wtórnych i pożarów, które całkowicie zniszczyły 4 budynki, a 5 kolejnych mocno uszkodziły. Wśród ważnych czynników, które miały wpływ na ogromną skalę zjawiska, wyróżniono:
- szereg nieprawidłowości, które prowadziły do odkładania się w całym zakładzie warstwy palnego pyłu,
- brak zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz przeciwwybuchowych,
- brak odpowiedniego programu szkoleń,
- brak przeglądów oraz nieprawidłowe utrzymanie urządzeń (w tym suszarni, filtrów odpylających, urządzeń procesowych).
Jak zabezpieczenia przeciwwybuchowe zabezpieczają przed serią wybuchów wtórnych?
Pierwotnie doszło do wybuchu mąki kukurydzianej w młynie, a zaraz potem w filtrze odpylającym. Śledztwo wykazało absolutne braki w zakresie zabezpieczeń przeciwwybuchowych na wielu filtrach odpylających i innych instalacjach procesowych. Gdyby one funkcjonowały, to z jednej strony pierwotne fale ciśnienia i ognia zostałyby albo stłumione, albo bezpiecznie odprowadzone, a jednocześnie nie doszłoby do rozprzestrzeniania się wybuchu, napotykania na wzburzone i zawieszone w powietrzu cząstki pyłu powodując eksplozje wtórne.
Chcesz wiedzieć więcej na temat poszczególnych rodzajów systemów bezpieczeństwa ATEX? Sprawdź:
Zanim dochodzi do wybuchu pyłu kukurydzy… czyli skuteczna prewencja
OSHA wskazała również wiele nieprawidłowości związane z prewencją wybuchu. Związana jest ona z eliminowaniem występowania atmosfery wybuchowej i potencjalnych źródeł zapłonu. Należy pamiętać, że zastosowanie działań prewencyjnych, m.in. takich, jakich brakowało w Didion Milling pozwala zauważalnie obniżyć ryzyko wybuchu pyłu. Jednak nigdy nie należy zapominać, że do eksplozji może jednak dojść. Z tego względu obowiązkiem każdego pracodawcy z mocy prawa jest stosowanie odpowiednich systemów bezpieczeństwa wybuchowego jeśli tylko pyły w kompleksie produkcyjnym są wybuchowe. OSHA wymieniła następujące braki w prewencji:
- brak automatycznego systemu pożarowego na suszarni fluidalnej,
- brak efektywnych metod zapobiegających przedostaniu się zanieczyszczeń ferrytycznych (np. śrub, nakrętek itp.) do urządzeń mielących,
- brak co najmniej dorocznych szkoleń personelu w zakresie źródeł zapłonu oraz utrzymania czystości w zakładzie,
- braki w zakresie uziemień elektrostatycznych,
- utrzymanie trzech młynów niezgodne z zaleceniami producenta (głównie w kwestii okresowych przeglądów, czyszczenia i smarowania),
- brak programu utrzymania porządku, który wskazywałby częstotliwość oraz metody, które w najlepszy sposób zapobiegałyby gromadzeniu się na urządzeniach i elementach konstrukcji budynku, palnego pyłu,
- do czyszczenia urządzeń i elementów konstrukcji budynku używano sprężonego powietrza, co powodowało tworzenie się atmosfery wybuchowej,
- brak natychmiastowych działań w stosunku do niewydajnych lub nieprawidłowo działających instalacji odpylania.
