26. lutego Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę ATEX 114 (2014/34/UE) w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Dyrektywa ta zastąpiła obowiązującą do tej pory dyrektywę ATEX 100a (94/9/WE), która z kolei w marcu 1994 roku zastąpiła dyrektywę ATEX 95.
Nowa dyrektywa ATEX 114 ma zostać wprowadzona do polskiego prawodawstwa z dniem 20. kwietnia 2016 roku.
Pomimo, iż dyrektywa ATEX 95 od wielu lat nie jest aktualna, to jej nazwa jest wciąż powszechnie stosowana zarówno w stosunku do kolejnych dyrektyw, jak i polskich rozporządzeń w zakresie urządzeń i systemów ochronnych stosowanych w atmosferach potencjalnie wybuchowych. Można się spodziewać, iż sytuacja ta nie ulegnie zmianie, także w przypadku dyrektywy ATEX 114 oraz rozporządzenia wprowadzającego jej zapisy do polskiego prawodawstwa.
Zastosowanie dyrektywy ATEX 114
Dyrektywa ATEX 114 (jak również jej poprzedniczki, tj. dyrektywa ATEX 95 oraz ATEX 100a) ma zastosowanie do:
- urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej,
- sprzętu zabezpieczającego, sterującego i regulacyjnego przeznaczonego do użytku poza atmosferą potencjalnie wybuchową, który wymagany jest lub przyczynia się do bezpiecznego funkcjonowania urządzeń i systemów ochronnych wobec zagrożeń wybuchowych,
- komponentów, które mają być częścią urządzeń i systemów ochronnych, o których mowa w pkt. 1)
Wybrane definicje na podstawie Dyrektywy ATEX 114
urządzenia oznaczają maszyny, aparaturę, sprzęt stały lub ruchomy, komponenty sterujące i oprzyrządowanie oraz należące do nich systemy wykrywania i zapobiegania, które oddzielnie lub połączone ze sobą są przeznaczone do wytwarzania, przesyłania, magazynowania, pomiaru, regulacji i przetwarzania energii lub do przekształcania materiałów, a które, przez ich własne potencjalne źródła zapłonu, są zdolne do spowodowania wybuchu;
systemy ochronne oznaczają sprzęt inny niż komponenty urządzeń, którego zadaniem jest natychmiastowe powstrzymanie powstającego wybuchu lub ograniczenie skutecznego zasięgu płomienia i ciśnienia wybuchu i który udostępniany jest na rynku oddzielnie do stosowania autonomicznego;
komponenty oznaczają części i podzespoły istotne dla bezpiecznego funkcjonowania urządzeń i systemów ochronnych, lecz bez funkcji autonomicznych;
atmosfera wybuchowa oznacza mieszaninę z powietrzem, w warunkach atmosferycznych, substancji palnych w postaci gazu, oparów, mgły lub pyłu, w której po nastąpieniu zapłonu spalanie rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę;
atmosfera potencjalnie wybuchowa oznacza atmosferę, która w zależności od warunków lokalnych i ruchowych może stać się wybuchowa;
grupa II urządzeń oznacza urządzenia przeznaczone do stosowania w innych miejscach zagrożonych występowaniem atmosfery wybuchowej i obejmuje kategorie urządzeń 1, 2 i 3 określone w załączniku I;
kategoria urządzeń oznacza podział urządzeń na kategorie, w ramach każdej grupy urządzeń, wymienione w załączniku I, określające wymagany poziom zabezpieczenia, jaki należy zapewnić;
użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem oznacza użycie produktu zalecane przez producenta przez przypisanie urządzenia do szczególnej grupy i kategorii urządzeń lub przez dostarczenie wszelkich informacji wymaganych dla zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania systemu ochronnego, sprzętu lub komponentu;
specyfikacja techniczna oznacza dokument określający wymagania techniczne, które musi spełnić produkt
ocena zgodności oznacza proces wykazujący, czy zostały spełnione zasadnicze wymagania zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczące produktu, zawarte w niniejszej dyrektywie;
jednostka oceniająca zgodność oznacza jednostkę, która wykonuje czynności z zakresu oceny zgodności, w tym wzorcowanie, badania, certyfikację i inspekcję;
oznakowanie CE oznacza oznakowanie, poprzez które producent wskazuje, że produkt spełnia mające zastosowanie wymagania określone w unijnym prawodawstwie harmonizacyjnym przewidującym umieszczanie tego oznakowania.
